De Taalunie zorgt voor beschrijvingen van de spelling, grammatica, woordenschat, terminologie en voor taaladvies in samenwerking met partnerorganisaties. Ze brengt verschillende mensen en organisaties bij elkaar om digitale infrastructuur en taaltechnologie voor taalgebruikers tot stand te laten komen en om taalvoorzieningen voor mensen met een beperking te laten ontwikkelen. Zo zorgen we ervoor dat iedereen het Nederlands zo optimaal mogelijk kan gebruiken.
Op Taaladvies.net zijn adviezen over genderbewust taalgebruik gepubliceerd. De teksten zijn ontwikkeld door een werkgroep van het Taaladviesoverleg van de Taalunie. Genderbewust taalgebruik is taalgebruik waarin zowel vrouwen, mannen als non-binaire personen zich kunnen herkennen, waarin niemand uitgesloten wordt, en waarin niet één gender of sekse dominant is. De adviezen helpen om weloverwogen taalkundige keuzes te maken als je wilt dat een specifiek persoon, een groep of iedereen zich kan herkennen in een formulering. De gepubliceerde adviezen gaan over beroeps-, rol- en functienamen en verwijswoorden. In de adviesteksten staan verschillende strategieën, concrete voorbeelden en achtergrondinformatie over genderbewust taalgebruik.
In Nederland werkt de Taalunie samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) aan begrijpelijke overheidscommunicatie via het actieprogramma Direct Duidelijk. In 2022 was begrijpelijke juridische taal een speerpunt. Een opvallend knelpunt in lastige overheidsteksten die burgers vaak nog ontvangen, zijn namelijk ingewikkelde juridische passages. Om dit aan te pakken organiseerden we vier trainingen voor juristen bij overheidsorganisaties waarin zij leerden en ervaarden hoe ze juridische taal op een begrijpelijke manier kunnen overbrengen aan de burger. Alle goede tips uit de trainingen deelden we vervolgens ook breed met hun collega’s in Nederland en Vlaanderen via een artikel en overzichtspagina.
In overeenstemming met het VN-verdrag over personen met een handicap, dat in 2006 werd aangenomen, wil de Taalunie dat het Nederlands voor iedereen toegankelijk is – dus ook voor mensen met een beperking. Op maandag 16 mei 2022 hield de Interparlementaire Commissie van de Nederlandse Taalunie (IPC) een hoorzitting over de rol van taaltechnologie en de Vlaams-Nederlandse samenwerking in de inclusie van blinden en slechtzienden en doven en slechthorenden. Er werd onder meer ingegaan op het werk van de Braille Autoriteit en op het project SignON.
In nauwe samenwerking met de Taalunie werken de twintig organisaties van de Braille Autoriteit uit Nederland, Vlaanderen en Suriname aan de standaardisering van braille in het Nederlands taalgebied, aan het ondersteunen van braillegebruikers en aan het verspreiden van de kennis over en van het brailleschrift in al zijn aspecten.
Braille speelt nog steeds een essentiële rol in het leven van mensen met een visuele beperking. Als kinderen geen braille leren, blijven zij ongeletterd.
Om de communicatie van horenden met doven en slechthorenden te verbeteren, heeft de Taalunie in samenwerking met een groot aantal Europese partners het project SignON tot stand gebracht. SignON heeft aandacht voor zowel de Vlaamse als de Nederlandse Gebarentaal. Het is een gebruikersgericht en gemeenschapsgestuurd project met het doel om diensten en toepassingen te ontwikkelen en rechtstreeks met betrokken gebruikers te evalueren, en zo eerlijke en inclusieve verspreiding van informatie in de Europese samenleving te bevorderen.
Op 6 oktober 2022 heeft de Nationale Stichting voor Blinden en Slechtzienden in Suriname (NSBS) zich officieel aangesloten bij de Braille Autoriteit voor het Nederlands. Dit gebeurde in Paramaribo, waar het convenant van de Braille Autoriteit officieel werd ondertekend door Erla Cambridge, voorzitter van het NSBS-bestuur, en Kris Van de Poel, algemeen secretaris van de Taalunie, namens de Braille Autoriteit. De NSBS is hét instituut dat mensen met een visuele beperking in Suriname ondersteunt en in staat stelt zich te ontwikkelen tot zelfstandige burgers in de maatschappij.
Via de websites Transcriptor.nl en Transcriptor.be is de tool Transcriptor online beschikbaar gesteld. Het gaat om een tool die eigennamen omzet uit het cyrillische schrift naar het Latijnse alfabet. Oekraïense en Russische persoonsnamen en aardrijkskundige aanduidingen worden met deze transcriptor weergegeven in de schrijfwijzen die voor het Nederlandse taalgebied gebruikelijk zijn. Een van de transcripties die getoond wordt, is die van de lijst Buitenlandse Aardrijkskundige Namen van de Taalunie. Andere zijn de wetenschappelijke, de bibliotheektranscriptie en de Engels en Duitse transcriptie.
De Taalunie is lid van de Europese Federatie van Nationale Taalinstellingen (EFNIL) en werkt mee in de projectgroepen van deze organisatie. Een van die projectgroepen is ELIPS, dat staat voor ‘(use of) European Languages in the Public Sphere’. In het project wordt gekeken naar het gebruik van de verschillende Europese talen als communicatie-instrumenten voor beleid, wetgeving en publieke dienstverlening. Tussen 2017 en 2019 hield ELIPS een bevraging onder 24 Europese landen, en in 2022 zijn de resultaten gepresenteerd in een artikel en een online overzicht. Dit biedt lezers en gebruikers de mogelijkheid om acties en beleidsmaatregelen van de Europese overheden te vergelijken rond domeinen als begrijpelijke en vereenvoudigde taal, terminologie voor overheid, wetgeving en administratie, gebruik van andere talen dan de officiële landstaal in publieksvoorlichting en diversiteitsaspecten.
In het traject voor de herziening van de e-ANS (online Algemene Nederlandse Spraakkunst) is het hoofdstuk over woordvorming en woordstructuur gepubliceerd. Daarin wordt beschreven op welke manieren we in het Nederlands nieuwe woorden kunnen maken en welke betekenisvolle elementen we kunnen onderscheiden in bestaande woorden. De ANS is het standaard naslagwerk waarin de grammaticale regels van het Nederlands worden beschreven. Het Instituut voor de Nederlandse Taal coördineert de inhoudelijke herziening en de Taalunie financiert het traject.
Top drie van de meest bezochte adviezen: